فواید تخم مرغ در رژیم کودک بعنوان یک منبع غذایی نسبتا کامل بر کسی پوشیده نیست بخصوص در سنین نوپا برای رشد کودک بسیار مفید است. تخممرغ حاوی درصد بالایی از ویتامینها، املاح، پروتئین، چربی، قند و تمامی انواع اسیدهای آمینه است. حدودا ۷۵% وزن یک تخم مرغ را نیز آب تشکیل میدهد البته بدون پوسته آن. پس بیهوده نیست که تخممرغ را یک منبع غذایی کامل و مفید نامگذاری میکنند.
در مقاله بهترین غذا برای کودک زیر 1 سال بطور دقیق به بررسی برنامه غذایی برای کودک پرداختیم. حال میخواهیم با کسب اطلاعات کافی از ارزش غذایی و مواد غنی موجود در تخم مرغ و فواید مصرف آن برای کودکان، مقایسه زرده با سفیده تخم مرغ، نحوه و مقدار مصرف، احتمال ایجاد حساسیت و آلرژی، محدودیت در میزان کلسترول، بهتر میتوانیم در قرار دادن این ماده غذایی مفید در برنامه غذایی کودکان اقدام نماییم.
Table of Contents
Toggleفواید تخم مرغ در رژیم کودک
تخم مرغ به عنوان یک ماده غذایی سرشار از مواد مغذی، از جمله انواع ویتامینها و مواد معدنی مختلف، قند، چربی، املاح، آب و تمامی ۹ اسید آمینه ضروری برای ساخت پروتئینها میتواند بسیاری از نیازهای غذایی کودک شما را تامین نماید. فواید تخم مرغ در رژیم کودک، بیماران و سالمندان به دلیل هضم راحت آن، بسیار زیاد است. با توجه به احتمال حساسیتزایی تخم مرغ، بهتر است زمان شروع مصرف آن را کمی به تعویق بیاندازید.
مقدار مصرف تخم مرغ بصورت کاملا پخته برای بعد از هشت ماهگی، سه بار در هفته یک عدد زرده تخم مرغ یا هر روز نصف زرده میتواند باشد. به دلیل وجود کولین، تخم مرغ یک ماده مغذی مفید در کمک به رشد سالم مغز و تقویت حافظه کودک میباشد. حاوی چربیهای مفید اشباع نشده به خصوص امگا-۳ میباشد همچنین منبع خوبی از آهن و پروتئین بوده و به رشد و تکامل کودک کمک میکند.
در بررسی فواید تخم مرغ در رژیم کودک نقش سفیده تخم مرغ اینست که به رشد ماهیچهها کمک میکند زیرا منبع خوبی برای پروتئین محسوب میشود در نتیجه با گنجاندن سفیده تخم مرغ در رژیم غذایی کودک، پروتئین مورد نیاز برای ساختن عضلات نیرومند در سنین رشد کودک محیا میشود.
چه نوع مواد مغذی در تخم مرغ وجود دارد؟
فواید تخم مرغ در رژیم کودک بخاطر مواد مغذی کلیدی است که برای رشد کودک مورد نیاز است. در دستورالعمل غذایی متفاوت، تخم مرغ را در دسته غذاهای پرتئینی در کنار غذاهای دریایی، سویا، آجیل، مرغ و گوشت قرمز گنجاندهاند. براساس این دستورالعملها، برای کودکان 9 تا سیزده ساله توصیه شده که روزانه از همه گروههای مواد غذایی، به میزان یکسان دریافت شود.
تخم مرغ غنیترین منبع پروتئین است به همین دلیل در رژیمهای غذایی بدون گوشت گنجانده میشود. فولات موجود در تخم مرغ در تولید و نگهداری سلولهای جدید نقش مهمی دارد ضمن اینکه تخم مرغ یکی از منابع ویتامین D است که برای رشد کودک لازم است.
تخم مرغ اسیدهای آمینه با ازرش بالایی دارد و منبع خوبی برای ویتامین D است بخصوص در زرده آن علاوه بر ویتامینD، ویتامینهای گروه B شامل: A ،K ،E ،B12 ،B9، B6 ،B5 ،B3 ،B2، سلنیوم و اسیدفولیک نیز موجود است. خواص آنتی اکسیدان داشته و برای سلامت و رشد سلولها و پوشش عصبی رشتههای عصبی مغز کودک بسیار عالی میباشد.
کولین موجود در یک تخم مرغ آبپز 147 میلی گرم است که در ساختار سلولی، انتقال پیام از سلول، متابولیسم چربی، ساختار DNA و سلامت سیستم عصبی نقش مهمی دارد. مقدار کولین تولید شده در کبد انسان برای بدن کافی نیست به همین دلیل لازم است این ماده از طریق تغذیه دریافت شود.
مقدار کولین مورد نیاز برای بدن در کودکان 7 ماه تا 1 ساله روزانه 150 میلیگرم، برای کودکان 1 تا 3 ساله روزانه 200 میلیگرم، برای 4 تا 8 سال روزانه 250 میلیگرم، برای 9 تا 13 سال روزانه 375 میلیگرم، برای دختران 14 تا 18 سال روزانه 400 میلیگرم و برای پسران 550 میلیگرم است.
یکی دیگر از فواید تخم مرغ در رژیم کودک وجود آنتی اکسیدانهای مفید برای سلامت چشم، لوتئین و زیگزانتین است که ترکیبات آن در سبزیجات و زرده تخم مرغ به مقدار زیادی یافت میشود. یک عدد تخم مرغ آب پز 353 میکروگرم لوتئین و زیگزانتین دارد.
املاح و مواد معدنی موجود در تخم مرغ شامل: آهن، کلسیم، منیزیم، فسفر، ید، سدیم، پتاسیم، روی و سلنیوم میباشد که موجب افزایش سیستم ایمنی بدن است. مقدار آهن موجود در یک عدد تخممرغ که قابلیت جذب بالایی نیز دارد، ۲۵ تا ۳۰ میلیگرم است. حدودا ۱۰۴ میلیگرم فسفر در یک تخممرغ موجود است. میزان کربوهیدرات، فیبر و قند موجود در تخم مرغ تقریبا صفر است.
امگا 3 ماده غذایی مفیدی است که در پیشگیری از بیماریهای قلبی نقش دارد و تخم مرغ حاوی مقداری امگا3 است ولی در مرغهایی که با تخم کتان تغذیه میشوند این ترکیب تغییر کرده و غنیتر میشود و گزینه مناسبی برای رفع نیازهای تغذیهای است. میزان مواد مغذی موجود در یک عدد تخم مرغ آب پز حدودا ۷۰ کالری است که با حذف زرده تخم مرغ و تنها با مصرف سفیده آن میزان کالری دریافتی را به نصف کاهش داد.
سفیده تخم مرغ مفیدتر است یا زرده تخم مرغ؟
با توجه به مطالبی که در خصوص فواید تخم مرغ در رژیم کودک گفته شد، در مقایسه زرده تخم مرغ با سفیده باید بگوییم با وجود اینکه هم زرده و هم سفیده تخم مرغ دارای مواد مغذی زیادی هستند، سفیده تخم مرغ دارای کالری پایینی بوده و حاوی هیچ گونه کربوهیدرات و چربی نیست اما بیش از نیمی از مواد مغذی تخم مرغ در سفیده آن است.
با مصرف 4 گرم سفیده تخم مرغ، اکثر پروتئینهای موجود در تخم مرغ دریافت میشود اما با وجود فواید تخم مرغ در رژیم کودک به دلیل وجود احتمال آلرژی زایی سفیده تخم مرغ، توصیه میشود که شروع تغذیه با تخم مرغ برای نوزاد در ابتدا با زرده تخم مرغ باشد. یک واقعیت مهم این است که زرده تخم مرغ حاوی اسیدهای چرب ضروری و ویتامینهای محلول در چربی و همچنین آهن و کلسیم زیادی نیز میباشد.
خواص زرده تخم مرغ چیست؟
در زرده تخم مرغ علاوه بر اینکه میزان بالایی پروتئین موجود است و سرشار از بسیاری از مواد مفید و مغذی نظیر ریبوفلاوین، ویتامین D و ویتامین ب12 است، مقدار زیادی چربیهای غیراشباع و مفید برای سلامت قلب شامل چربی امگا–3 وجود دارد. در ضمن سلنیوم که یک آنتیاکسیدان است و در بهبود سیستم ایمنی و تنظیم هورمونها مفید است و 1.6 گرم چربی اشباع یعنی 8% کل میزان مجاز برای مصرف روزانه بدن است را دارا میباشد.
عدهای معتقدند که زرده پررنگتر، مقویتر است و یا تخم مرغی که دو زرده یا پوسته تیرهتر دارد، خاصیتش بیشتر است در صورتیکه دو زرده بودن یا رنگ زرده یا پوسته تخممرغ بستگی به نژاد مرغ دارد و از نظر مواد مغذی مشابه هستند و رنگدانههای موجود در زرده که حاوی مادهای به نام بتاکاروتن است و بستگی به غذایی که مرغ میخورد دارد.
تنها فایده آن این است که بتاکاروتن در بدن به ویتامین A تبدیل میشود. خاصیت این ویتامین این است که نور را در شبکیه چشم جذب میکند و با محافظت از غشاهای دور قرنیه باعث کاهش ریسک شب کوری میشود. خانمها روزانه به ۷۰۰ میکروگرم و آقایون به ۹۰۰ میکروگرم ویتامین A نیاز دارند. یک تخم مرغ آب پز شده حدودا ۷۵% نیاز ویتامین A روزانه را فراهم میکند.
زرده تخم مرغ شامل مقداری چربی اشباع شده و کلسترول است که ممکن است بعضی از والدین نگرانش باشند. در صورتیکه فواید تخم مرغ در رژیم کودک خیلی بیشتر از مضرات آن است البته به شرط مصرف درست و به اندازه. واقعیت مهم دیگر این است که زرده تخم مرغ حاوی اسیدهای چرب ضروری و ویتامینهای محلول در چربی بوده و آهن و کلسیم زیادی دارد.
مقدار زیادی از فواید تخم مرغ در رژیم کودک در زرده آن نهفته است نحوه مصرف زرده تخم مرغ میتواند به اشکال مختلف باشد مثلا اگر کودک زرده خالی تخم مرغ را دوست ندارد، میتوان آن را بعد از پختن رنده کرده و در سوپ کودک مخلوط کرد و یا میتوان زرده تخم مرغ را بعد از پختن با یکی دو قاشق ماست شیرین کم چرب، یا مقداری آب جوشیده و یک عدد خرمای پوست گرفته و له شده، و یا مقداری پوره کدو حلوایی یا کره مخلوط نمود.
خواص سفیده تخم مرغ چیست؟
سفیده تخم مرغ مقدار بالایی از یک نوع پروتئین به نام آلبومین دارد که یک منبع عالی انرژی است. این پروتئینی خیلی سریع توسط بدن جذب شده و افزایش فوری انرژی را نیز به همراه دارد ضمن اینکه در ساخت و تقویت عضلات نیز کمک میکند. از دیگر فواید تخم مرغ در رژیم کودک این است که هر سفیده بدون زرده در حدود ۶/۳ گرم پروتئین خالص و ویتامین های A, E, K, B۱۲, ریبوفلاوین و اسید فولیک دارد که در ساخت ماهیچهها نقش اساسی بر عهده دارند.
در سفیده تخم مرغ کمترین مقدار کلسترول مضر موجود است در عوض منجر به افزایش HDL یا کلسترول خوب در بدن میشود. ۹ اسید آمینه ضروری موجود در تخم مرغ شامل: شامل والین، لوسین، ایزولوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین و تریپتوفان به رشد و سلامت مو و ناخن کمک میکنند. متعادل بودن مقدار چربیهای اشباع و غیر اشباع در تخم مرغ، آن را به یک میان وعده مناسب برای کودکان در حال رشد تبدیل کرده است.
بدن کودک برای داشتن استخوانی قوی و سالم، به مقدار زیادی کلسیم نیازمند است و یکی از فواید تخم مرغ در رژیم کودک این است که برای پیشگیری از بیماریهایی مانند راشیتیسم و پوکی استخوان، با مصرف سفیده تخم مرغ که حاوی مقدار زیادی کلسیم است، به استحکام استخوانها کمک میشود.
با وجود فواید تخم مرغ در رژیم کودک گاهی اوقات باید در مصرف آن محتاطانه عمل کرد زیرا در بعضی موارد ممکن است منجر به آلرژی در کودکان شود. علائم این آلرژی شامل آبریزش بینی و چشم، کهیر یا بثورات و راش پوستی، ورم در بعضی نواحی بدن است و در بعضی موارد نادر، ممکن است شخص دچار واکنش آلرژیکی شدید به نام شوک آنافیلاکسی شود.
مصرف سفیده تخم مرغ خام توصیه نمیشود چون علاوه بر احتمال مسمومیت غذایی سالمونلا ممکن است منجر به کاهش جذب ویتامین بیوتین محلول در آب شود و بیوتین نقش مهمی در تولید انرژی دارد. وجود مقدار زیاد پروتئین در سفیده تخم مرغ برای بیمارانی که از مشکلات کلیوی رنج میبرند نیز مضر است. ضمن اینکه به دلیل فیبر کم موجود در سفیده تخم مرغ گاهی منجر به یبوست میشود.
بهترین رنج سنی شروع تخم مرغ دادن به کودک چیست؟
نوزاد در شش ماه اول فقط شیر مادر را به عنوان غذا برای رشد نیاز دارند و پس از آن توانایی گوارش برای هضم و جذب مواد غذایی کم کم پیشرفت میکند. با غذای کمکی شروع شده و در عرض یکسال در غذای سفره هم شریک میشود از بین غذاهایی که برای کودک شروع میکنیم، تخم مرغ را میتوان بعنوان یک غذای کامل نام برد که شروع مصرف آن بین 8 ماه الی یک سالگی به بعد میتواند باشد.
به دلیل احتمال حساسیت زایی سفیده تخم مرغ، بنابه توصیه متخصصین مشاور تغذیه کودک، بهتر است که برای نوزادان از زرده تخم مرغ شروع نمایید. با توجه به فواید تخم مرغ در رژیم کودک در ابتدا میتوانید یک روز در میان یک زرده کامل یا هر روز نصف زرده تخم مرغ، و از دو سالگی روزانه یک تخم مرغ به کودک بدهید. توصیه میشود که تخم مرغ کاملا پخته شده باشد و تخم مرغ خام، عسلی یا نیم پخته به کودک ندهید.
جمع بندی و نتیجه گیری :
از قدیم متخصصان مشاور تغذیه کودک به فواید تخم مرغ در رژیم غذایی کودک واقف بوده و مصرف آن را به والدین پیشنهاد میکردند ولی تاکید بر این بوده که برای کودکان زیر دو سال از دادن تخم مرغ خودداری کنند. اما مطالعات جدید نشان میدهد که مانعی برای خوردن تخم مرغ برای کودکان زیر یک سال وجود ندارد به شرطی که کم کم و با زرده تخم مرغ شروع شده و تا دو سالگی به یک تخم کامل برسد.
در بررسی فواید تخم مرغ در رژیم کودک نقش سفیده تخم مرغ اینست که به رشد ماهیچهها کمک میکند زیرا منبع خوبی برای پروتئین محسوب میشود در نتیجه با گنجاندن سفیده تخم مرغ در رژیم غذایی کودک، پروتئین مورد نیاز برای ساختن عضلات نیرومند در سنین رشد کودک محیا میشود.